Ποια είναι η σχέση των παιδιών με το περιεχόμενο της κάθε εικόνας;


 

Ειναι μια εικόνα μακρινή σε σχέση με την πολιτισμική εμπειρία των παιδιών, εφόσον δεν περιέχει παραστάσεις από το περιβάλλον τους και δεν αναγνωρίζουν τον εαυτό τους μέσα σε αυτήν.

Είναι η εικόνα μιας μεγάλης πόλης, με πολλά μέσα συγκοινωνίας με τα οποία τα παιδιά του ορεινού χωριού της Θράκης δεν είναι εξοικειωμένα, αλλά και με μαγαζιά, περίπτερα κ.λπ.

Αυτό στην αρχή μοιάζει να ξαφνιάζει και να ενεργοποιεί τα παιδιά, που την κοιτάνε με ενδιαφέρον.

Όμως δεν ξέρουν πώς να περιγράψουν αυτό που βλέπουν, δε φαίνεται να κατέχουν το αντίστοιχο λεξιλόγιο, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να απαντήσουν στις ερωτήσεις του εκπαιδευτικού, που δείχνει να εκνευρίζεται.

Έτσι, όπως διαπιστώνει και ο ίδιος, η επικοινωνία δεν είναι εφικτή και η κατάσταση τον οδηγεί στο να ζει, όπως καταγράφει στο ημερολόγιό του, τον «εφιάλτη της σιωπής».

Είναι λοιπόν φυσικό να αναρωτιέται σε σχέση με την αποτελεσματικότητα της εικόνας. Η λύση που διαισθητικά υιοθετεί είναι η επεξεργασία με τα παιδιά εικόνων με θέμα κοντινό στα βιώματά τους και στο λεξιλόγιο το οποίο ήδη κατέχουν.

Αυτό επιχειρεί με την εικόνα της δεύτερης σκηνής (μια απλή, σχηματοποιημένη εικόνα από το φυσικό περιβάλλον με ζώα και πουλιά), που είναι κοντινή στα βιώματα των παιδιών.

Υποθέτει ότι τα παιδιά θα μπορούν να την ερμηνεύσουν, να τη συσχετίσουν με τις εικόνες του περιβάλλοντός τους, να της αποδώσουν δηλαδή κάποιο νόημα και να θελήσουν να μιλήσουν για αυτήν. Επιπλέον, η εικόνα αυτή έχει επιλεγεί από τον εκπαιδευτικό με βάση και ένα δεύτερο κριτήριο: ό,τι απεικονίζει αντιστοιχεί σε λεξιλόγιο ήδη γνωστό στα παιδιά.

Και σε αυτή όμως την περίπτωση, και παρά τις προσπάθειες του εκπαιδευτικού, τα παιδιά δε συμμετέχουν σχεδόν καθόλου ―τουλάχιστον όχι με τον τρόπο που θα ήθελε ο εκπαιδευτικός―, μοιάζουν να μη θυμούνται τις λέξεις που αυτός θεώρησε γνωστές και δεν υπάρχει επικοινωνία.

Στην τρίτη σκηνή, οι εικόνες:

  • περιέχουν στοιχεία γνωστά στα παιδιά (αυτοκίνητο, νοσοκομείο, φάρμακα...)
  • τα παραπέμπουν σε κάποια βιώματά τους (νοσοκομείο της Κομοτηνής, γιατροσόφια του παππού...)
  • περιέχουν και στοιχεία μη οικεία σε αυτά, που θα μπορούσαν να τους κινήσουν το ενδιαφέρον (νοσοκομείο της Αθήνας, ασθενοφόρο ιδιωτικού ιατρικού κέντρου...) και προσφέρονται για την οικοδόμηση γνώσης.

Η γνώση αυτή θα μπορούσε να προκύψει κυρίως από τη σύγκρισή τους (π.χ. σύγκριση των βιομηχανικά παραγόμενων φαρμάκων και των φαρμάκων που αποτελούν μείγματα φυσικών προϊόντων...). Οι εικόνες λειτουργούν:

  • ως σημεία αναφοράς, εφόσον περιέχουν στοιχεία γνωστά στα παιδιά,
  • ως «άνοιγμα προς τον έξω κόσμο», εφόσον τα μεταφέρουν σε περιβάλλοντα με περισσότερα και διαφορετικά από τα δικά τους ερεθίσματα και τα οδηγούν στην οικοδόμηση γνώσης που ξεπερνά την εμπειρία τους.

Στη συγκεκριμένη σκηνή υπάρχει λεκτική επικοινωνία ανάμεσα στον εκπαιδευτικό και τα παιδιά, κάτι που καταγράφει και ο ίδιος στο ημερολόγιό του. Αξιοποιούνται όμως, τελικά, επαρκώς οι εικόνες για την οικοδόμηση γνώσης;

    Τι έμαθαν τα παιδιά μέσω της επεξεργασίας της εικόνας στην τάξη;