Η αναστοχαστική μέθοδος


Η σύγχρονη βιβλιογραφία για τη διδακτική μεθοδολογία προτείνει ένα μοντέλο του εκπαιδευτικού-ερευνητή,
ο οποίος, μέσω της παρατήρησης και της ανάλυσης της διδακτικής του πρακτικής, θέτει ερωτήματα και αναζητά την κατανόηση όλων των παραμέτρων της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Μόνο μια τέτοια πορεία μπορεί να του επιτρέψει τη συνεχή αναπροσαρμογή των παιδαγωγικών πρακτικών, ούτως ώστε να λαμβάνει υπόψη τις πολλές εκδοχές της ετερότητας. Η πορεία αυτή αμφισβητεί τα αυτονόητα, βάζει συνεχώς ερωτηματικά και άρα αναγνωρίζει με αυτό τον τρόπο ότι η καθημερινότητα μπορεί να έχει πολλαπλές αναγνώσεις. Η κατανόηση των πολλαπλών αναγνώσεων αποτελεί ουσιαστική αναγνώριση της ετερογένειας και μπορεί να οδηγήσει σε ανατροπή αυτών που θεωρούμε δεδομένα στην εκπαιδευτική διαδικασία.

΄Ενα τέτοιο σχήμα παρέμβασης έχει ως θεωρητική αφετηρία την αναστοχαστική μέθοδο. Σύμφωνα με τη μέθοδο αυτή, οι εκπαιδευτικοί στοχάζονται πάνω στην καθημερινή διδακτική τους πρακτική για να την προσεγγίσουν με νέους, διαφορετικούς τρόπους, τους οποίους καλούνται να εντάξουν επιπλέον με συστηματικό τρόπο σε ένα θεωρητικό και μεθοδολογικό πλαίσιο.

Aυτό απαιτεί από τον εκπαιδευτικό να πάρει απόσταση από την καθημερινή διδακτική του πρακτική. Έτσι, θα την «παρατηρήσει» με επιστημονικά εργαλεία, για να μπορέσει στη συνέχεια να την αναγνώσει κάτω από διαφορετικά επιστημονικά πρίσματα και να την ανασυγκροτήσει κατάλληλα. Σε μια τέτοια διαδικασία παίζει ουσιαστικό ρόλο η αξιοποίηση και η επεξεργασία εμπειριών και βιωμάτων, τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των μαθητών τους. Για να κατανοήσει κανείς το πλαίσιο όπου λειτουργεί, πρέπει οπωσδήποτε να κατανοήσει τους ρόλους που έχουν αναλάβει τα πρόσωπα που συμμετέχουν σε αυτό, άρα να σκεφτεί ουσιαστικά και τον εαυτό του αλλά και τον άλλο μέσα στο πλαίσιο. Η αναστοχαστική προσέγγιση απαιτεί, λοιπόν, τη σταδιακή επεξεργασία των εμπειριών κάθε εκπαιδευτικού, άρα και την απομάκρυνση από το οικείο και το αυτονόητο.

  Δεν αρκεί όμως μόνο αυτό