Συμπέρασμα

Ο βασικός στόχος τόσο του σχολείου όσο και της οικογένειας είναι η ανατροφή και η εκπαίδευση των παιδιών. Για να επιτευχθεί αυτός ο κοινός στόχος, προϋποτίθεται στενή συνεργασία και των δύο εταίρων. Ωστόσο, όταν υπάρχουν δυσκολίες είτε στην επίδοση είτε στη συμπεριφορά του παιδιού, είναι κοινό φαινόμενο αντί να συνεργάζονται να μπαίνουν σε μια ανταγωνιστική λογική. Η οικογένεια θεωρεί ότι το πρόβλημα ανάγεται στη σφαίρα του σχολείου και με έμμεσο ή άμεσο τρόπο αναθέτει την ευθύνη στο σχολείο, τόσο για τη γέννηση όσο και για τη λύση του προβλήματος. Κατά κάποιον τρόπο μια τέτοια οικογένεια αρνείται την ύπαρξη προβλημάτων στο σπίτι. Το σχολείο, από τη μεριά του, αποδίδει την αιτία του προβλήματος στην οικογένεια. Όποια και αν θεωρεί ότι είναι η αιτία (κοινωνικο-οικονομικοί λόγοι, ψυχοκοινωνικά προβλήματα, οικογενειακή κρίση), το έμμεσο μήνυμα είναι ότι το σχολείο δεν μπορεί να κάνει πολλά πράγματα, αν δεν αλλάξει η κατάσταση στο σπίτι. Ανεξάρτητα από την «αιτία», τα δύο συστήματα, οικογένεια και σχολείο, μένουν άκαμπτα στις θέσεις τους και είναι πεπεισμένα ότι το φταίξιμο είναι του άλλου. Μια τρίτη εκδοχή είναι σχολείο και οικογένεια να συμφωνήσουν ότι το πρόβλημα βρίσκεται στο ίδιο το παιδί από τη φύση του. Φταίει η προσωπικότητά του που είναι «τεμπέλης» ή που «δεν μπορεί να συγκεντρωθεί» ή φταίει το νοητικό του επίπεδο που «δεν παίρνει τα γράμματα».  

Μόνο αν φύγει κανείς από μια τέτοια μονολογική προσέγγιση και εστιάσει στη διεργασία, θα μπορέσει αφενός να κατανοήσει το πρόβλημα και αφετέρου να σχεδιάσει μια στρατηγική παρέμβασης. Εάν δει το πρόβλημα σε όλες του τις πτυχές, θα αναγνωρίσει τις επιλογές δράσης που ανοίγονται, αντί να αναλώνεται σε επιχειρηματολογίες για το ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο, ποιος είναι ο καλός και ποιος ο κακός, ποιος ο φταίχτης και ποιος όχι.  

Εξάλλου, αν εξετάσουμε βαθύτερα τη διαδικασία της όποιας μάθησης, θα αναγνωρίσουμε ότι μαθαίνουμε μέσα από την αβεβαιότητα και τη ματαίωση, την αναγνώριση της έλλειψης και την ανακάλυψη της απώλειας. Αν ήμαστε αυτάρκεις, δε θα μαθαίναμε. Και επειδή αυτή η διαδικασία είναι επίπονη, λαχταρούμε απλές και εύκολες λύσεις που θα αναπληρώσουν την ανεπάρκεια που νιώθουμε. Αυτό που έχουν οι εκπαιδευτικοί να μάθουν, όταν προσπαθούν να προσεγγίσουν την οικογένεια, περνάει μέσα από την αβεβαιότητα και τη ματαίωση. Για να πετύχουν τη γέφυρα ανάμεσα στο σχολείο και την οικογένεια, χρειάζεται να ασκηθούν στο σεβασμό των διαφορών, στην ανοχή απέναντι στις διαφορετικές απόψεις, στην ανάληψη ρίσκου και στην αντοχή απέναντι στις αβεβαιότητες που, όπως η επιτυχία και η αποτυχία, είναι αναπόφευκτα συστατικά της μάθησης.